iPRES 2015 in Chapel Hill

Afbeelding1Audit, CD-ROMS, Emulatie, Ingest, OAIS en Web, dat waren in alfabetische volgorde de meest besproken onderwerpen tijdens de jaarlijkse conferentie iPRES 2016, die vorige week plaatsvond in Chapel Hill, North Carolina. Dit is mijn persoonlijke indruk, want natuurlijk kwamen in de lezingen, posters en workshops nog veel meer onderwerpen aan bod. Het is tenslotte een jaarlijkse reünie waarbij iedereen probeert zijn resultaten en toekomstplannen te presenteren.

Dus ging het ook over tools. De hartekreet van vorig jaar “waarom hebben we geen tools die gewoon werken” kan mogelijk genuanceerd worden door de aanpak van de TU Wien om benchmarkingsystematiek op te zetten voor tools (Duretec, K.).  “Research data”, de duurzaamheid en herbruikbaarheid ervan krijgt ook op iPRES nu meer aandacht (bijv. (Yakel, E, Abrams, S, Jones, C) . En Europese projecten natuurlijk, ze zijn er bijna niet meer, maar het e-ARK project is bezig met de ontwikkeling bruikbare workflows voor archieven (Thirifays, A., Delve, J).  Opvallend was wel dat veel presentaties heel praktisch waren, niet meer “we zijn dit van plan”, maar “we hebben het zo gedaan en wel hierom” ( Preservation Planning  Caron, B.). Zelf had ik een verhaal dat zich nog moet bewijzen: ik legde de geplande werkzaamheden van het Netwerk Digitaal Erfgoed (NDE) uit, in de hoop volgend jaar de resultaten te kunnen vertellen. Want er is grote belangstelling voor instellings- en domein overstijgende plannen voor duurzaamheid.

Nu wat de bovengenoemde thema’s betreft. Veel instellingen zijn bezig zich voor te bereiden op een (externe of interne) audit. Dat bleek uit de grote belangstelling bij onze workshop over Audit en Certification, maar het thema kwam ook terug in verschillende lezingen. Men acht duurzaamheid in veel instellingen zo “volwassen” dat men zich wel eens wil meten aan de standaarden en ”maturity models”. Dan is er een groot verschil tussen Europa en de V.S. In Europa hanteren we voor audit een drietrapsraket, van het basisniveau (DSA) via self-assesement tot de top:  de externe audit via ISO 16363. In de VS slaat men vaak de eerste twee stappen over en gaat men direct voor ISO 16363 – met het gevolg dat het een zwaar traject wordt en er weer tools worden ontwikkeld om dit eenvoudiger te maken. Ik denk nog steeds dat de Europese aanpak – die we via NDE ook in Nederland hanteren – verstandiger is.

CD-Roms en Emulatie is een combinatie die niet meer weg te denken is sinds Emulation-as-a Service door de Universiteit van Freiburg is gepresenteerd en de Bitcurator tool een status van volwassenheid heeft bereikt. Steeds meer instellingen zijn bezig de informatie van hun kwetsbare CD-ROMS over te zetten naar een meer permanente drager, en de toegankelijkheid van vaak oudere materialen biedt aan onderzoekers weer nieuwe mogelijkheden. Emulatie is daarbij een volledig geaccepteerde strategie, eindelijk… (Rechert, K, Woods, K., Sampson)

Ingest wordt altijd gezien als een kostbaar en moeizaam traject bij duurzaamheid. In dit deel van het proces wordt het digitale object immers klaar gemaakt voor de duurzame toegankelijkheid. Controles op inhoud en volledigheid, omzetten en aanvullen van metadata zijn allemaal stappen die tijd en inspanning kosten. Men zoekt dus naar het efficiënter maken van dit proces. Door workflows aan elkaar te koppelen (Shallcross, M.), door de makers van de digitale objecten eerder te betrekken en soms ook door een (winnende) poster te presenteren met als aantrekkelijke titel “Minimal Effort Ingest” (Jurik, B.) Maar let op managers, het gaat hier over “uitstel van activiteiten” niet over “afstel”, het werk moet toch gedaan worden!

Het Web en web archiving  wordt steeds belangrijker en ook daar komen praktische verhalen als het implementeren van deduplication (Eldakar, Y.)  het ontwikkelen van een automatische workflow voor Webarchiving bij de National Science Library in China (Wu, Z ) en hoe ontdek je nationale websites met alternatieve extensies (zoals .com en .org, Zierau, E.)

Last but not least de theorie achter dit alles. De California Digital Library (Abrams, S.) presenteerde de huidige stand van het door hen ontwikkelde SEPT model. Met dit model proberen ze beter grip te krijgen op wat we nu eigenlijk verstaan onder de door ons vlotjes gehanteerde terminologie – afkomstig uit verschillende standaarden –  en zo het landschap van duurzaamheid beter af te bakenen.  Intussen volgen de meeste instellingen de Open Archival Information Standard (OAIS). De onlangs gestarte wiki werd ook hier gepresenteerd. De content van de wiki zal door de community gemaakt moeten worden en dat leidde tot veel enthousiaste reacties onder de conferentiedeelnemers.

De presentaties, posters en workshops tonen aan dat we inderdaad steeds beter weten hoe we duurzame toegankelijkheid praktisch kunnen aanpakken. En dat we bereid zijn hierover op een zelfverzekerde manier met elkaar te discussiëren en van elkaar te leren. Dit is ook te danken aan de  opleidingen in digitale duurzaamheid die nu professionele “preservasionists” afleveren.

Kortom: wanneer de proceedings verschijnen, download ze, er zit weer veel interessants bij!

© 2025 Barbara Sierman

b-s-i-e-r-m-a-n-@-d-i-g-i-t-a-l-p-r-e-s-e-r-v-a-t-i-o-n-.-n-l